IBEĐI – DVA PUTA ROĐENI
Otvaranje izložbe: 29. decembar 2015. u 19 časova
Izložbu će otvoriti Nj.E. g. Harold Augustus Koko, ambasador Nigerije, i dr Senka Kovač, redovni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu. Muzej afričke umetnosti predstavlja temu blizanaca u afričkoj umetnosti i kulturi, izlažući figure blizanaca naroda Joruba iz umetničke zbirke porodice Pavlić.
Na afričkom kontinentu rađa se natprosečno veliki broj blizanaca u odnosu na druge delove sveta. Najveću stopu rađanja blizanaca na svetu ima narod Joruba koji živi na jugozapadu Nigerije. Narod Joruba, kao i druge afričke kulture, pripisuje blizancima natprirodno poreklo i posebnu duhovnu moć. Prema njihovim verovanjima, svaka osoba ima na nebu svog dvojnika. Blizanci su deca koja se rađaju zajedno sa svojim nebeskim parom. Naziv za blizance na joruba jeziku glasi ibeđi ili u prevodu „dva puta rođeni“, što je ujedno i ime božanstva koje ih štiti. Blizanci se smatraju božjim blagoslovima koji donose sreću svojoj porodici, ako se o njima vodi računa i ako su poštovani. Na tim verovanjima zasnovan je kult posvećen blizancima.
Antropomorfne drvene skulpture, ere ibeđi, pravljene su u slučaju smrti blizanaca, što je bio čest slučaj u tradicionalnim zajednicama, pre pojave savremene medicine. Figure su roditeljima služile kao zamena za dete, kao uteha, kao “posuda” u kojoj je boravila njegova duša. Vodeći računa o figuri kao o živom biću, porodica je iskazivala ljubav i nežnost prema prerano umrlom detetu. Skulptura je “učestvovala” u brojnim ritualima i ceremonijama posvećenim blizancima i bogu Ibeđiju.
Raznolikost, umetnička, ali i emotivna vrednost skulptura blizanaca naroda Joruba privukle su interesovanje brojnih svetskih kolekcionara afričke umetnosti. Danas one krase muzejske i galerijske zbirke širom sveta.
Savremeno doba dovelo je do iščezavanja blizanačkih rituala, ali tragovi starijih verovanja i dalje postoje. Obrisi kulta prepoznaju se u specijalnim “nebeskim” imenima blizanaca, pohvalnim pesmama koje im se posvećuju, i u radosti sa kojom se dočekuje rođenje ovih krhkih “duplih božanstava”.
Sačuvane skulpture pružaju uvid u jednu izvanrednu ritualno-umetničku praksu, čije vrednosti su upisane u kulturu i sećanje naroda Joruba. Figure blizanaca, koje sa izuzetnim zadovoljstvom prikazujemo na ovoj izložbi, prikupljane su krajem 1970-tih godina u Nigeriji, sa strpljenjem i posvećenošću koji svedoče o kolekcionarskoj strasti i umetničkom osećaju njihovih vlasnika i čuvara, Ljiljane i Borisa Pavlića.
Izložba takođe prikazuje crno-bele fotografije – duple portrete iz zapadne Afrike, koji ilustruju očuvanje verovanja i predstava o blizancima transponovanih u novi medij – medij fotografije. Fotografije su dobijene ljubaznošću, i u saradnji sa francuskim istoričarem afričke umetnosti i kustosom, Anđelom Mikelijem, koji se bavio istraživanjem teme blizanaca i fotografija u Africi.
Izložbu će otvoriti Njegova Ekselencija g. Harold Augustus Koko, ambasador Nigerije, i dr Senka Kovač, redovni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Kustos izložbe: Aleksandra Prodanović Bojović
Fotografije: Vlada Popović, Angelo Micheli, David Howard (Tribal Art Gallery), Anthony Hart Fisher, Foto arhiv Muzeja
Video materijal: Aaron Carter-Cohn, Aleksandar Maričić
Izložba je realizovana pod pokroviteljstvom Skupštine grada Beograda i Sekretarijata za kulturu.
