Za poslednji ponedeljak u godini sačuvali smo vam pravu poslasticu. Družimo se sa književnicom i autorkom bloga A.A.A. Anom Arp, koja nam je otvorila vrata svog doma i pokazala svoju impresivnu biblioteku. Ana je ovom prilikom izdvojila omiljene književne naslove organizujući ih po zanimljivom konceptu planeta i njihovih satelita. Pripremite papir i olovku i zaronite u inspirativan svet umetnosti naše drage gošće.
Svoje pisanje o omiljenim knjigama organizovaću po principu metafore. Za primer uzmimo odnos planeta i satelita. Neka moja imaginacija bude Sunce oko koga planete kruže. Dakle, moje čitalačko biće je heliocentrični sistem. Knjige su planete, ali knjige su i sateliti koji se pridružuju planetama i kruže oko njih i sa njima. Knjige-planete svojom gravitacionom silom privlače druga kosmička tela, koja uglavnom moraju biti manja jer da nije tako sistem privlačenja bio bi obrnut (ili bi došlo do sudara, a znamo šta kosmički sudari znače). Treba imati na umu da su ta druga kosmička tela manja, ali ne u doslovnom smislu, po književno-istorijskom značaju ili po obimu, već su neophodna analogija datom čitalačkom iskustvu pa su stoga sateliti jer dolaze posle glavnog dela u nizu asocijacija. Oni nisu čitalačko polazište već naknadna čitalačka asocijacija.
U nastavku sledi spisak čiji redosled nije kvalitativne prirode niti ima vertikalan vizuelni raspored (što je likovna predstava spiska). Horizontala je u ovom slučaju ogledalo moje police ispred koje sam stala da bih napravila ovaj spisak. Posmatrala sam ju nekoliko sekundi i delovala mi je kao niz kuća na kanalu u Amsterdamu. Sve odabrane knjige odražavaju ono što je princip kosmosa: ekvilibrijum. Neophodnu ravnotežu koja sprečava sudare, iskakanja iz date putanje u kosmičku prazninu, gravitaociono usisavanje manjeg kosmičkog tela od strane većeg. Počnimo!
PLANETA: Smrt u Veneciji – Tomas Man
SATELITI: Rođenje tragedije – Fridrih Niče; Fedar – Platon; Jedan imaginarni katalog izložbe koja je posvećena prikazu Svetog Sebastijana u renesansnom slikarstvu; Seksualne persone – Kamil Palja
PLANETA: Soneti – Vilijam Šekspir
SATELITI: Soneti – Mikelanđelo; Monografija posvećena ranim Karavađovim delima; Gozba – Platon; Ka lepoti. Erotološko čitanje Sapfine poezije – Jelena Pilipović;
PLANETA: Leto – Alber Kami
SATELIT: Hiperion – Fridrih Helderlin
PLANETA: U traganju za minulim vremenom – Marsel Prust
SATELITI: Paintings in Proust – Eric Karpeles; Moneov ciklus katedrala u određeno doba dana; Izuzetno je nezahvalno izdvajati satelite ove knjige. Knjiga samu sebe najbolje objašnjava. Neki će, pak, smatrati da je bar esej O stilu Marsela Prusta Lea Špicera neophodan, ili predavanje (Svanova stogodišnjica, dostupno na YT) i eseji Adrijane Marčetić (predgovor Prustovoj knjizi Pisma majci i predgovor novom izdanju knjige Jedna Svanova ljubav). Na čitaocu je.
PLANETA: Širom otvorenih očiju – Margerit Jursenar
SATELIT: Biografija Margerit Jursenar – Mišel Goslar
PLANETA: Jučerašnji svet – Štefan Cvajg
SATELIT: Lavirint sveta – Margerit Jursenar
PLANETA: Veče kod Kler – Gajto Gazdanov
SATELIT: Monografija posvećena fotografijama noćnog Pariza – Gyula Brassai
PLANETA: Kurziv je moj – Nina Berberova
SATELIT: Memoari i razgovori – Igor Stravinski i Robert Kraft
PLANETA: Tonio Kreger – Tomas Man
SATELITI: Grafičke novele o Kortu Maltezeu Huga Prata; Renesansni portreti i autoportreti muškaraca
PLANETA: O naivnoj i sentimentalnoj poeziji – Fridrih Šiler
SATELIT: Gete i Tolstoj – Tomas Man
PLANETA: Novembar – Gistav Flober
SATELITI: Šopenova nokturna; Monografija posvećena slikarstvu Džona Etkinsona Grimšoa (John Atkinson Grimshaw)
PLANETA: Cveće zla – Šarl Bodler
SATELITI: Monografija posvećena scenama nasilja u Delakroaovom slikarstvu (Eugene Delacroix); Monografija posvećena fotografijama Pariza – Ežen Atget (Eugène Atget); Imaginarni katalog nekog muzeja posvećen bočicama parfema iz 18. i 19. veka; Predgovor Mite Jovanovića srpskom izdanju zbirke Cveće zla iz 1937;
PLANETA: Kako misliti Evropu – Edgar Morin
SATELIT: Knjiga fotografija Evropljani – Anri Kartije-Breson (Henri Cartier-Bresson – Les Européens)
PLANETA: Romantizam za početnike – Dankan Hit i Džudit Boreham
SATELITI: Agonija romantizma – Mario Prac; Koreni romantizma – Isaija Berlin; Romantizam, revolucija, marksizam – Marija Janjion; Likovi romantizma – priredio Fransoa Fire; Sve knjige o romantizmu Ričarda Holmsa; Monografije posvećene slikarstvu Kaspara Davida Fridriha; Fragmenti Fridriha Šlegela; Himne noći, Hajnrih iz Ofterdingena – Novalis; Pesme nevinosti i iskustva – Vilijam Blejk; Bajke Hansa Kristijana Andersena; Evgenije Onjegin, Pikova dama, Bronzani konjanik – Puškin; Junak našeg doba, Demon – Mihail Ljermontov; Ozimandijas – Šeli; Šest oda Džona Kitsa iz 1819; Ciklus pesama o Lusi Vilijama Vordsvorta; Hofmanove bajke; Šubertov i Milerov ciklus pesama Zimsko putovanje;
PLANETA: Menonove tužaljke za Diotimom – Fridrih Helderlin
SATELIT: Soneti Orfeju – Rajner Marija Rilke
PLANETA: Arhipelag – Fridrih Helderlin
SATELITI: Knjiga fotografija Licht über Hellas – Herbert List; Film Olimpija Leni Rifenštal; Katalog minhenske Gliptoteke; Antologija grčke poezije XX veka – priredila Ksenija Maricki Gađanski
PLANETA: Samooblikovanje u renesansi – Stiven Grinblat
SATELIT: Svi portreti kraljice Elizabete I slikara Nikolasa Hiliara (Nicholas Hilliard)
PLANETA: Putovanje po Italiji – Gete
SATELITI: Kanaletovo slikarstvo, Piranezijeve grafike, Piranezijev crni mozak (esej) – Margerit Jursenar; Kartuzijanski manastir u Parmi – Stendal; Bajronov Čajld Harold; Kolekcija antikviteta britanskog ambasadora u Napulju, Vilijama Hamiltona, koje je ilustrovao francuski umetnik Pjer d’Ankarvil (Taschen izdanje The Complete Collection of Antiquities); Pisma o estetskom vaspitanju – Fridrih Šiler; Italy and the Grand Tour – Jeremy Black;
PLANETA: Mletački trgovac – Vilijam Šekspir
SATELIT: Monografija o slikarstvu Vitorea Karpača
PLANETA: Bura – Vilijam Šekspir
SATELITI: Renesansne i barokne slike kabineta kurioziteta; Temat časopisa Gradac o caru Rudolfu II; Film Prosperove knjige;
PLANETA: Borhesove priče
SATELITI: Rečnik simbola – Alen Gerbran i Žan Ševalije; Temat časopisa Delo o lavirintima; The Hermetic Museum: Alchemy and Mysticism – Alexander Roob; Larusova enciklopedija u tri toma; Bilo šta iz istorijskih izvora o Fridrihu II Hoenštaufenu i njegovoj oktagonalnoj kuli na jugu Italije (Castel del Monte)
Pomenula sam da su me knjige na mojoj polici podsetile na jedan grad. Gradovi su beskrajni, kao i lavirinti, kao i rečenice. Tako je i sa ovim spiskom. Međutim, konačnost je ponekad neophodna, i vrlo produktivna, a na nju sam i od strane urednice, a i čitalačke pažnje, primorana, tako da ćemo se, za sada, ograničiti na ovaj izbor. Izvinjavam se i Istoriji lepote, i Oralndu, i poljskoj poeziji, i Bokaču, i Kazanovi (tim povodom i Štefanu Cvajgu), i Ani Frank, i Agati Kristi, i Žilu Vernu, i svim Rusima…
Fotografije: Aleksa Mitranić
