Ratovi ruža i vladavina Tjudora su obeležili englesku istoriju punu spletki, zavera i državnih udara. Engleska spisateljica Filipa Gregori je s pravom nazvana kraljicom istorijskih romana, jer u svojim knjigama otpliće mrežu zavera i otkriva ko vuče glavne niti, bavi se ličnostima na samom vrhu i onima iz senke engleskog dvora u srednjem veku.
Filipa Gregori, engleska spisateljica i istoričarka rođena u Keniji 1954. Upisala je studije novinarstva u Kardifu, a potom je uspela da zauzme mesto na književnoj katedri na Univerzitetu u Saseksu, gde je promenila smer u istoriju. Radila je kao novinar u pisanim medijima i na radiju BBC. Doktorirala je književnost 18. veka na Univerzitetu u Edinburgu, a na književnoj sceni je prisutna on 1987. i od tada je napisala preko pedeset romana od kojih su neki udruženi u serije ili trilogije. Ime Filipe Gregori se vezuje i za brojne druge engleske univerzitete i časopise, a autorka navodi da je veoma ponosna na svoju humanitarnu organizaciju Gardens for Gambia koja pomaže školama i siromašnoj deci u ovoj afričkoj državi. Osim brojnih istorijskih romana koji opisuju različite istorijske periode Engleske, u književni opus Filipe Gregori se mogu dopisati i kratke priče i nekoliko knjiga za decu. Ipak, slavu i etiketu bestselling author nije stekla dečijim knjigama već upravo istorijskim romanima koji bi udruženi mogli činiti neku vrstu hronike engleske srednjevekovne istorije.
Filipa je poznata po svom maestralnom opisivanju ženskih ličnosti na turbulentom engleskom dvoru. Možda žene zvanično nisu imale mnogo prava u to doba, ali samo prividno, budući da su često one bile te koje su imale poslednju reč i plele mrežu iz koje neprijatelj nije mogao da se izvuče. Neprijatelj u Filipinim romanima, u najvećem broju slučajeva, nije samo Francuz ili monarh neke druge evropske kraljevine, već Englez, deo dvora. Šekspirovskim rečima – Filipa pokušava da prikaže „šta je to trulo u državi Danskoj“.
Do sada je svojim romanima opisivala živote i vladavinu velikog broja ženskih likova, od kraljica poput Katarine Aragonske, ili Ane Bolen o kojoj govori roman The Other Boylen girl (Druga Bolenova kći) koji je osvojio nagradu Romantic Novel of the Year, preko kraljevskih rođaka kao što je Džejn Bolen, sve do Žakete Vudvil od Luksemberga, žene koja je iz senke svoju ćerku podigla do kraljice.
Način na koji Filipa Gregori prikazuje istorijske ličnosti privlači veliki broj čitalaca, ali i gledalaca kako je njena knjiga The Other Boylen girl pretočena u film, a knjiga The White queen (Bela kraljica), koja govori o Elizabeti, ćerki Žakete Vudvil, u kratku seriju.
Filipa opisuje neposredan uticaj kraljica i dvorskih dama na njihove muževe, ljubavnike i kraljeve, moć ženske reči koja je dovoljno jaka da „natera“ prekog Henrija VIII da promeni ne samo svoju, već i religiju čitave Engleske. Osim snažnih ličnosti, Filipa prikazuje i slabosti svojih herojina i ozloglašenu Anu Bolen npr. prikazuje i kao vatrenu koketu koja je spremna na sve da se domogne krune i kao devojčicu oružije u rukama svoje gramzive porodice. Prikazuje kaleidoskop ličnosti koji grabe ka vrhu makijavelističim stavom da cilj opravdava sredstvo, ali prikazuje i njihov pad do samog dna, tamnice ili giljotine u Taueru.
Serija romana koja je privukla najveću pažnju je ona o Tjudorima, najpoznatijoj engleskoj dinastiji, kao i serija romana o Ratovima ruža tj. ratu između Lankastera i Jorka.
Filipa kroz istorijske i fiktivne likove pretresa i svojevrsno uobličava englesku istoriju u Tjudorovsko vreme. Izmišljeni likovi ne krivotvore istinu, već se kroz njihovo prisustvo na dvoru objektivno sagledavaju dešavanja i ostali stvarni likovi i njihovi međusobni odnosi. Takav je npr. lik Hane Green, španske Jevrejke iz romana Kraljičina luda koja dolazi na dvor Edvarda VI i postaje luda, ali i uhoda Meri I i Elizabete I i njihovog prijatelja Roberta Dadlija. Sa druge strane, prikazuje ličnosti koje su zaista postojale ali su retko pominjane u zvaničnoj istoriji. Žaketa Vudvil je ime za koje je malo ljudi znalo pre Filipinog romana Ledi Rivers. Žena koja je bila desna ruka kraljici Margareti Anžujskoj i njena najveća podrška, žena koja je morala da je izda svoju kraljicu i iz tabora Lankastera pređe na stranu Jorka, što će iskoristiti da svoju ćerku Elizabetu približi pretendentu na presto (a kasnije će prisustvovati i njenom penjanju na isti), žena koja je optužena za veštičarenje i spaljena na lomači. Priča o Žaketi unosi mitski i magijski aspekt u dosadašnji Filipin opus kako je Žaketa navodno potomak Meluzine vodene boginje, a ujedno se kroz Žaketin lik prikazuje i sklonost dvorskih dama ka tajnom bavljenju magijom i vradžbinama.
Kritičari joj najviše zameraju način na koji prikazuje istorijske ličnosti, pridajući im osobine koje izvorno nisu imali, kao i to što feminističkim stavom uvek stavlja žene u centar zbivanja. Filipa na ove kritike odgovara da je istorija refleksija proteklih događaja, ali i priča u koju se mora uneti bar malo mašte. Ne negira da je feministkinja, ali tvrdi da njena ubeđenja nemaju ništa sa činjenicom da su žene imale važnu ulogu u tadašnje vreme. „Što više istražujem shvatam da je istorija žena neispričana istorija, potisnute u senku muškaraca morale su svim sredstvima da se bore za opstanak i svoje mesto na dvoru“, rekla je Filipa u intervjuu za Observer.
Filipa Gregori je svojim romanima uspela da približi istorijske ličnosti savremenim čitaocima, prikazujući ih na neformalan način, a ne samo kroz godine vladavine i osvojene teritorije ili ratove. Držeći se istorijskih događaja znalački začinjava privatni život državnog vrha i na slikovit način prikazuje pozadinu engleske istorije i u ratu i u miru. Ukoliko ste zainteresovani za dešavanja na engleskom dvoru proteklih vekova, obavezno se latite nekog od Filipinih romana. Izdavačka kuća Laguna je prevela nekoliko naslova: Nasleđe Bolenovih, Druga Bolenova kći, Kraljičina Luda, Crvena kraljica, Bela kraljica, Ledi Rivers, a nedavno i roman Ričardova kraljica. Odaberite naslov i uhvatite se u koštac sa uzbudljivim dvorskim spletkama i saznajte kako je biti žena na engleskom dvoru srednjeg veka.
Apsolutna kraljica! 🙂