Konstruktivizam i suprematizam kao glavni tokovi ruske avangardne umetnosti
Termin „avangarda“ ukazuje na inovativne pojave koje odbacuju sva pravila klasične umetnosti i književnosti, i književnosti, a javlja se prvi put u Francuskoj sredinom XIX veka. Mala grupa intelektualaca i umetnika krenula je sa izvođenjem višeslojne eksperimentalne umetnosti, čija je poenta bila šokiranje publike. U Rusiji avangarda predstavlja spoj odbacivanja kulturnog nasleđa, kombinaciju destruktivnih i konstruktivnih principa, sve u cilju stvaranja nečeg što je suštinski novo, kako u umetnosti tako i u svim drugim sferama života. Tako se u različitim fazama tih inovacija u ruskoj umetnosti smenjuju termini modernizam, konstruktivizam, kubofuturizam, suprematizam, „leva umetnost“ i mnogi drugi.
Avangardna grupa slikara okupljala se oko časopisa „Mir iskustva“ i „Zlatno runo“ i najznačajnije rezultate postigla u scenografiji i kostimografiji. Začetnik konstruktivizma, najranijeg oblika apstraktne skulpture, bio je Vladimir Tatljin. KONSTRUKTIVIZAM je kao umetnički pravac nastao u Rusiji 1913. godine i koristio se osnovnim geometrijskim oblicima – krugom, kvadratom, trouglom i linijama, te se uz pomoć njih „konstruisala“ slika i gradila tenzija unutar iste. Konstruktivizam polazi od ranog futurizma, a njegove ideje su Evropom preneli vajar Aleksandar Arhipenko i fotograf Aleksandar Rodčenko. Glavni pokretači apstrakcije bili su Kandinski, koji je ujedno i autor prve apstraktne slike, Larionov i Gončarova.
VASILIJ KANDINSKI je značajan za prenošenje svojih i ostalih ruskih eksperimenata sa apstrakcijom i konstrukcijom u Bauhaus, državnu školu za arhitekturu i primenjene umetnosti u Vajmaru. Pod uticajem apstrakcije Maljeviča, Tatljina i Rodčenka počinje da dominira geometrijski šablon u njegovom stvaralaštvu. Konstruktivizam se prvobitno odnosio na pokret koji se javio posle revolucije 1917. godine, a pored Tatljina izuzetno veliki uticaj u ovom pravcu imali su Maljevič i Rodčenko. Konstruktivizam u fotografiji se odlikovao geometrijskom kompozicijom i snimcima sa perspektivom iz drugačijeg ugla. Kod fotomontaže je takođe zastupljena geometrijska kompozicija, a najčešće su se koristile crna, crvena, bela i siva boja uz primese plave i žute.
SUPREMATIZAM je jedan od centralnih tokova ruske avangarde. Razvijao se od 1915. do tridesetih godina XX veka i u srodstvu je sa futurizmom i konstruktivizmom. Pokrenuo ga je Maljevič u Rusiji, a najviše je uticao na De Stijl i Bauhaus. Odlikovao se kombinovanjem raznih geometrijskih formi, a obično se deli na tri stadijuma: crni, crveni i beli.
KAZIMIR MALJEVIČ je prvenstveno slikao u impresionističkom stilu, da bi kasnije svoju ličnu integraciju kubizma i futurizma nazvao kubofuturizam. Njegova slika “Crni kvadrat” uzima se za amblem suprematizma. Njome je pokazao da slika može postojati izvan odraza ili imitacije spoljašnjeg sveta – portreta, pejzaža ili mrtve prirode. On smatra da je apstrakciju doveo do krajnje geometrijske jednostavnosti – crnog kvadrata i da su time obeležene društvene promene koje su dovele do revolucije u Rusiji, kao i dva pravca – ekspresionizam (Kandinski) i geometrijska čistoća (Maljevič). Apstraktni trodimenzionalni modeli Maljeviča bili su značajni za razvoj konstruktivizma u Rusiji kao i u Zapadnoj Evropi. Njegov učenik El Lisicki je uticao na dizajn Bauhausa.
LISICKI je bio značajan ruski avangardista, koji je razvio sopstveni oblik apstrakcije i nazvao ga “proun”. Smatra se da je to ruski akronim za „Projekat za afirmaciju novog“. Školovao se za arhitektu, ali je ime stekao u slikarstvu, tipografiji i fotografiji svojom inovativnošću i intelektom, pritom značajno doprinevši primeni i širenju konstruktivističkih i suprematističkih ideja. Lisicki je ključni umetnik koji je spojio ruski suprematizam i konstruktivizam, holandski De Stijl i nemački Bauhaus. Nakon apstrakcije nastavlja da se bavi fotografijom, fotomontažom i fotogramom. Često je aranžirao na fotografskom papiru svakidašnje predmete kao što su kašike, klešta, čaše, heklani miljei. Fotograme i montažu koristi da dizajnira reklame i postere. Jedan od njegovih najveličanstvenijih projekata u oblasti fotomontaže je fotografski friz načinjen od novinskih isečaka i fotografija za sovjetski paviljon na međunarodnoj izložbi novinarstva „Presa“, u Kelnu 1928. godine.
