U Muzeju afričke umetnosti u Beogradu postavljena je izložba radova savremenih namibijskih umetnika Reflect – Namibija 30 godina nakon oslobođenja. To je prilika da bolje upoznate zemlju u kojoj je do 1990. bila zabranjena pesma Boba Marlija Get up, stand up. Na ovim slikama videćete život nama dalekog naroda koji dugo nije znao kako je živeti u slobodi.
Oslobođenje od Južnoafričke Republike i proslava jubileja teško stečene slobode jesu povod ove izložbe. Prvo smo primetili sliku Višitue Džiharine ispostaviće se, ne bez razloga. Ona borbu za slobodu stavlja pod znak pitanja, dodajući: borba se mora nastaviti i jesmo li zaista pobedili? Nad nizom stambenih kuća na njenoj slici zloslutno stoji nemačka „crkva mira“ i Memorijalni muzej nezavisnosti u severnokorejskoj produkciji, ocrtavajući obrise upitne ekonomske slobode običnih ljudi i važnih arhitektonskih i spomeničkih projekata u Namibiji.
Na istu problematiku ukazuje i ulje na platnu Leonarda Majkla Abrahamsa na kome je Nosačica drva za potpalu. Pravnik po obrazovanju, Abrahams koji se u slobodno vreme bavi i slikarstvom. Odlučno, on monumentalnost daje običnoj ženi i njenoj svakodnevnoj borbi za preživljavanje tokom koje peške, svaki dan, prenosi drva za potpalu, za kuvanje i prehranu porodice. Njeni se napori slave jer su poput antičkih i nasuprot su namerno uniženog namibijskog Stete House-a (predsednikove rezidencije), još jednog primera severnokorejske brend arhitekture, prisutne na afričkom kontinentu.
Jedan od najpoznatijih namibijskih savremenih umetnika Pol Kido naslikao je neuređene stambene zgrade u predgrađu Vindhuka. Okahanđa park je sjajan isečak namibijske svakodnevice. U dnevnoj rutini na obodu glavnog grada u kidoovskoj atmosferi ističu se haljine Herero žena, prepoznatljive po šeširu duge horizontale. Zvane ohorokove, one su i danas amblemi Namibije, moda koja pamti surove rane nastale usled nemačkog kolonijalizma, tkanina koja je simbol otpora i ponos namibijskog Herero naroda.
Iste su haljine prikazane i u Pobedničkom osmehu naših heroja Titi Kale Čulumbea, zajedno sa siluetama radnika, rudara i ono što je zanimljivo – muzičara.
Get Up, Stand Up je možda bila pesma prognana sa namibijskih radio stanica, ali su muzičari uprkos tome pevali o slobodi, pozivali na borbu i oslobođenje. Združenim opštenarodnim otporom i borbom u muzičkom ritmu anti-aparthejd aktivizma Džeksona Kauljue, pod vođstvom SWAPO-a (The South West Arfican People’s Organisation) i Sema Nujome, oca namibijske nacije, nekadašnja Nemačka jugozapadna Afrika i pripadnica Južnoafričke Unije, zvaničnu nezavisnost stekla je 1990. godine. Proslavi oslobođenja prisustvovao je i tadašnji predsednik SFRJ Janez Drnovšek, a nekoliko godina ranije jugoslovenska je vojska bila prisutna na namibijsko-angolskoj granici. Mladi umetnik Frans Nambinga prikazao je imaginarni vojni prizor sa granice i danas vodi umetničku školu u predgrađu Vindhuka, u Katuturi, čije ime znači „mesto gde ljudi ne žele da žive.“
Danas se u Namibiji živi za promene. Krajem prošle godine serijom protesta #shutitalldownnamibia istaknut je problem rodno zasnovanog nasilja i kulture tišine koja ga već duže vreme pomno prati. U isto vreme, otvorena je beogradska Reflect izložba gde smo videli i rad !Ikhoba Textile Project-a posvećenog ženskom stvaralaštvu i unapređenju životnih uslova žena, ali i još nekoliko radova koji preispituju savremenu kulturu sećanja u Namibiji, pamćenje i tumačenje istorije, ekonomske i egzistencijalne uslove života u ovoj afričkoj zemlji.
Ni misli upućene budućnosti nisu ostale neizrečene – kroz njih su umetnici iskazali brigu o korupciji, istrebljenju retkih životinjskih vrsta, globalnom zagrevanju. Okupljeni na jednom mestu, ovih dvadesetak radova u maloj sali Muzeja afričke umetnosti u Beogradu prenose atmosferu namibijske umetničke i političke scene: tehnike reciklaže i grafike očito su najprisutnije u savremenom umetničkom radu, a volja za preispitivanjem aktuelne kulture sećanja i istorije vidljiva je u radovima gde provejava misao Džejmsa Boldvina: Istorija nije prošlost, ona je sadašnjost. Mi nosimo svoju istoriju sa sobom. Mi smo naša istorija.
Kroz izložbu nas je vodila Ana Knežević, istoričarka umetnosti i kustoskinja u Muzeju afričke umetnosti u Beogradu. Izložba je otvorena do marta meseca.
